วิวัฒนาการการศึกษาไทย

ให้นักศึกษาดูวีดีโอของวิวัฒนาการศึกษาไทยแล้วสรุปย่อ ๆ ให้ได้ประเด็น
วิวัฒนาการการศึกษาไทยแบ่งออกเป็น 4 ช่วง ดังนี้
1.การศึกษายุคโบราณ
2.การศึกษาสมัยสุโขทัย
3.การศึกษาสมัยอยุธยา
4.การศึกษาสมัยกรุงธนบุรี
5.การศึกษาสมัยกรุงรัตนโกสินทร์
6.การศึกษาสมัยใหม่

การศึกษาในยุคโบราณ 
จะมีบ้าน วัดเป็นจุดศูนย์กลางในการศึกษา ส่วนใหญ่ผู้ชายไทยนิยมบวชเรียน  ผู้หญิงไทยนิยมเย็บปักถักร้อยและดูแลครอบครัว

การศึกษาสมัยสุโขทัย 
แบ่งออกเป็น 2 รูปแบบ คือ
  - รูปแบบ1 ผู้ชายเน้นไปที่การบวชเป็นพระ เรียนพระธรรมวินัย
  -รูปแบบ2 ผู้หญิงเน้นไปทางการเป็นสตรีที่ดี
บ้านจึงเป็นสถานที่เริ่มต้นที่จะเรียนรู้จากพ่อและแม่  ส่วนวัดเป็นสถานที่ศึกษาพระไตรปิฎกสำหรับผู้ชายในการบวชเป็นพระ
ส่วนสำนักพระราชบัณฑิต เป็นสถานที่ศึกษาของผู้ที่มียศถาบรรดาศักดิ์ และหอเรือน สำหรับผู้หญิงที่จะไปเรียนเกี่ยวกับการเย็บปักถักร้อย

การศึกษาสมัยอยุธยา
แบ่งออกเป็น 2 แบบ คือแบบทหาร และแบบพลเรือน
  -แบบทหาร   จะเรียนเกี่ยวกับการใช้ดาบ ใช้ง้าว รวมทั้งการขี่ช้าง และขี่ม้า
  -แบบพลเรือน   ส่วนใหญ่ผู้ชายมักจะจะบวชเรียน  ผู้หญิงมักจะเรียนเพื่อการออกเรือน ในสมัยนี้มีหนังสือเรื่องจินดามณี ของสมเด็ดพระนารายณ์มหาราช

การศึกษาสมัยกรุงธนบุรี
     แม้ว่าจะมีการทำสงครามบ่อย แต่ศูนย์กลางการศึกษาก็จะอยู่ที่วัด พระจะเป็นผู้สอนหนังสือให้ ส่วนใหญ่หนังสือที่เรียนจะเป็นหนังสือเรื่องจินดามณี เมื่อพ่อแม่ประกอบอาชีพอะไร ก็จะสอนให้ลูกทำอาชีพนั้น การศึกษาสมัยนี้จะนิยมให้เรียนการเย็บปักถักร้อย มารยาทในการอยู่ในสังคม และการออกเรือน

การศึกษาสมัยกรุงรัตนโกสินทร์
      พระบาทสมเด็ดพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ให้เด็กชายไทยเข้าวัดเพื่อเรียน อ่าน และเขียน ได้รู้ถึงหลักคำสอนต่างๆ ส่วนชนชั้นขุนนาง จะเน้นเรื่องการเรียนปรัชญา แต่ในยุคสมัยนี้ไม่ส่งเสริมให้สตรีไทยได้รับการศึกษามาก

การศึกษาสมัยใหม่
      การศึกษาไทยในปัจจุบันมีความสำคัญมาก ได้มีการเอาการศึกษาของตะวันตกเข้ามา เพื่อให้ประเทศไทยได้ปรับตัวเข้ากับตะวันตกมากขึ้น และมีการเลิกทาส จึงเกิดความเท่าเทียมกัน เมื่อเวลาผ่านไปได้มีการนำเทคโนโลยีมาใช้มากขึ้น ทำให้เด็กห่างไกลจากการท่องจำ และปัจจุบันนี้เด็กส่วนใหญ่มักจะไปพึ่งติวเต้อจนทำให้เด็กไม่ค่อยสนใจการเรียนที่โรงเรียน

บทที่ 2 ปรัชญาการศึกษา

แบบฝึกหัด
1. การจัดการศึกษาที่ไม่มีปรัชญาเป็นแนวทางท่านเห็นด้วยหรือไม่อย่างไร จงอธิบาย
    ตอบ   ไม่เห็นด้วย เพราะการศึกษากับปรัชญาต้องไปด้วยกัน จึงจะทำให้การศึกษามีประสิทธิภาพ

2. ปรัชญากับการศึกษาท่านคิดว่ามีความสัมพันธ์กันอย่างไร จงอธิบาย
    ตอบ   มีความสัมพันธ์กัน คือปรัชญาคือ ความรู้ มีการใช้ปรัชญาเป็นแนวทางในการศึกษา จึงจะส่งผลให้การศึกษามีการพัฒนา

3. จงวิเคราะห์การจัดการศึกษาของโรงเรียนหรือหน่วยงานที่เกี่ยวกับ หลักสูตร การจัดเรียนการสอน และการบริการทางการศึกษา ว่ามีเรื่องอะไรบ้างที่ดำเนินการตามแนวคิดการศึกษาของปรัชญาจิตนิยม วัตถุนิยม ประสบการณ์นิยม อัตภาวนิยม
     ตอบ   -ปรัชญาจิตนิยม เรื่องการจัดกิจกรรมทางด้านดนตรีให้ผู้เรียน
               -ปรัชญาวัตถุนิยม เรื่องจัดให้ผู้เรียนเรียนรู้และคุ้นเคยกับสรรพสิ่งธรรมชาติ
               -ประสบการณ์นิยม เรื่องโรงเรียนเน้นสร้างสิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อผู้เรียน
               -อัตภาวนิยม เรื่องให้ผู้เรียนเลือกกิจกรรมชุมนุม

4. จงบอกหลักการของปรัชญากลุ่มอนุรักษ์นิยมคือ สารัตถนิยม และนิรันตรนิยมเหมือนหรือแตกต่างกันอย่างไร
     ตอบ   เหมือนกัน คือเชื่อว่าหลักการย่อมถูกเสมอ เชื่อในคุณงามความดีอันสูงสุดที่ไม่เปลี่ยนแปลง

5. จงบอกหลักการของปรัชญากลุ่มกลุ่มเสรีนิยม (liber view) คือ พิพัฒนาการนิยม (progressive) และปฏิรูปนิยม (reconstructionism) เหมือนหรือแตกต่างกันอย่างไร
    ตอบ   แตกต่างกัน คือพิพัฒนาการนิยมมุ่งพัฒนาบุคลิกภาพของเด็ก ส่วนปฏิรูปนิยมการเรียนรู้จะมีค่าเมื่อได้ปฏิบัติจริง

6. จงอธิบายว่า ความดี ความงาม เป็นสิ่งที่วัดได้หรือไม่ จงอธิบาย
    ตอบ   เป็นสิ่งที่วัดได้โดยวัดจากการกระทำของคนที่แสดงออกมา

7. จงเขียนเรียงความเรื่อง โลกทัศน์ของข้าพเจ้าที่มีต่ออาชีพครู
    ตอบ   อาชีพครูเป็นอาชีพที่มีเกียรติ เป็นอาชีพที่ช่วยสร้างความแข็งแรง และมั่นคงให้กับประเทศชาติ ครูเป็นแม่แบบให้กับทุกๆอาชีพ ซึ่งในอีก 5 ปีข้างหน้า ข้าพเจ้าก็จะเป็นครูที่ดี เก่ง และให้คำปรึกษากับลูกศิษย์ได้อย่างดี จะเก็บเกี่ยวประสบการณ์ที่ได้เรียนมาทั้งหมดเพื่อถ่ายทอดให้กับลูกศิษย์

8. ท่านคิดว่าปรัชญาตะวันตกที่เหมาะสมใช้เป็นแนวทางการจัดการศึกษาของไทยมากที่สุด จงอธิบาย
    ตอบ   ปรัชญาปฏิรูปนิยม เพราะว่าเป็นปรัชญาที่ส่งเสริมให้โรงเรียนมีบทบาทในการปฏิรูปสังคม เพื่อใช้ในการสร้างสังคมใหม่ให้มีความเสมอภาคและเป็นธรรม

9. ท่านคิดว่า พุทธปรัชญาจะมาพัฒนาการศึกษาของไทยได้หรือไม่ จงอธิบาย
    ตอบ   พัฒนาได้ เพราะพุทธปรัชญาจะสอนในเรื่องของการเตือนสติ รู้จักคิด รู้จักผิดชอบชั่วดี ช่วยขัดเกลาจิตใจ เป็นต้น

10. ท่านคิดว่าปรัชญาที่จัดการเรียนการสอนโดยยึดผู้เรียนเป็นสำคัญ จงบอกชื่อและอธิบายการจัดการสอนที่ยึดเป็นผู้เรียนเป็นสำคัญ มีวิธีการจัดอย่างไร อธิบายยกตัวอย่าง
    ตอบ   ปรัชญาปฏิรูปนิยม เชื่อว่าการเรียนรู้ที่มีค่าต่อเมื่อได้ลงมือปฏิบัติจริง ส่วนการจัดการเรียนการสอนหลักการเชื่อว่า"หนทางปฏิรูปเพื่อสร้างวัฒนธรรมใหม่" ยึดถือการศึกษาเพื่อปฏิรูปสังคม เป็นสำคัญ
           

บทที่ 1 ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับการศึกษา

แบบฝึกหัด
1.จงประมวลความหมายของคำว่า “การศึกษา” 5 นิยาม
   ตอบ   -นิยามที่ 1 การศึกษา (Education) หมายถึง การสอนหรือการฝึกอบรมโดยการชักนำ ดึงความรู้ออกมาในตัวของผู้เรียนจนทำให้เกิดความรู้ตลอดชีวิต
              -นิยามที่ 2 การศึกษา (Education) หมายถึง สิ่งที่ทำให้เรารู้สึกเป็นสุขและทุกข์ได้ในโอกาสที่เหมาะสม
             -นิยามที่ 3 การศึกษา (Education) หมายถึง การถ่ายทอมวัฒนธรรมของตนเองในทุกๆด้าน
             -นิยามที่ 4 การศึกษา (Education) หมายถึง การเรียนรู้ตลอดชีวิตที่ถ่ายทอดผ่านสื่อมวลชนและสภาพแวดล้อมของสังคม ทำให้มีอิทธิพลต่อการเรียนรู้
             -นิยามที่ 5 การศึกษา (Education) หมายถึง การเรียนรู้เพื่อความเจริญงอกงามของบุคคลและสังคม

2. คำว่า การศึกษา คือ กระบวนการเรียนรู้ ท่านเห็นด้วยหรือไม่อย่างไร จงอธิบาย
    ตอบ   เห็นด้วย เพราะการศึกษาทำให้เรามีความรู้และเกิดกระบวนการเรียนรู้ ซึ่งจะนำไปสู่การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ให้มีประสิทธิภาพเพิ่มมากขึ้น

3. ในฐานะที่ท่านเป็นนักศึกษาวิชาชีพครู จงให้นิยามการศึกษาตามความคิดเห็นของท่าน
    ตอบ    การศึกษาในความคิดเห็นของข้าพเจ้า คือการเรียนรู้ในชีวิตประจำวันตั้งแต่ตื่นนอน จนกระทั่งเข้านอนซึ่งสิ่งทั้งหลายที่เข้ามาให้เราเรียนรู้จะพัฒนาจิตใจเราให้สูงขึ้น และสามารถคิดได้อย่างมีเหตุผล

4. ความมุ่งหมายทั่วไปและความมุ่งหมายเฉพาะเหมือนหรือต่างกันอย่างไร
    ตอบ    แตกต่างกัน เพราะความมุ่งหมายทั่วไปจะกล่าวอย่างกว้างๆหรือโดยรวม ส่วนความมุ่งหมายเฉพาะจะกล่าวเฉพาะเรื่องไม่ครอบคลุม

5. ความมุ่งหมายคืออะไร ความมุ่งหมายการศึกษาระดับชาติ ความมุ่งหมายการศึกษา แต่ละระดับ ความมุ่งหมายระดับหลักสูตร และความมุ่งหมายระดับหมวด และความมุ่งหมายระดับการสอน มีความสัมพันธ์หรือแตกต่างกันอย่างไร
   ตอบ     ความมุ่งหมาย คือการกำหนดแนวคิดไว้ล่วงหน้า ในการทำกิจกรรมต่างๆโดยมีการวางแผน เพื่อให้บรรลุผลลัพธ์และวัตถุประสงค์

6. องค์ประกอบที่ใช้กำหนดความมุ่งหมายของการศึกษามีอะไรบ้าง จงอธิบาย
    ตอบ   1)ปรัชญาการศึกษา กำหนดตามความมุ่งหมายและกำหนดทิศทาง
              2)จิตวิทยาการศึกษา คำนึงถึงผู้เรียน การศึกษานำไปสู่พัฒนาการของผู้เรียน
              3)จัดการศึกษาเพื่อตอบสนองความต้องการของสังคม เพื่อให้บุคคลสามารถปรับตัวให้เข้ากับสิ่งแวดล้อมและการดำเนินชีวิตของตนเอง
              4)บริบทของชุมชน รวมทั้งฐานะทางเศรษฐกิจของคนในชุมชน อาศัยทรัพยากรในท้องถิ่น คนในชุมชน จำเป็นต้องนำสิ่งที่กล่าวมากำหนดเป็นความมุ่งหมายของการศึกษา
              5)ต่างประเทศที่มีความสัมพันธ์กัน การจัดการศึกษาทำให้มีผลต่อการพัฒนาประเทศไทย
              6)เทคโนโลยี ทำให้การศึกษาเป็นไปอย่างรวดเร็ว การติดต่อสื่อสารได้ทุกมุมของโลก

7. ทำไมการจัดการศึกษาไทยสมัยต่าง ๆ จึงต้องกำหนดความมุ่งหมายการศึกษา ที่จะบ่งบอกความเป็นมาของการศึกษาไทยได้หรือไม่อย่างไร จงอธิบาย
     ตอบ   การศึกษาของคนไทย มีเป้าหมายเพื่อพัฒนาคนไทยให้เป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ในทุกด้าน สาเหตุที่ต้องกำหนดความมุ่งหมายเพื่อบ่งบอกถึงความเป็นมาและสภาพของสังคมไทยตั้งแต่อดีตมาจนถึงปัจจุบัน

8. ในฐานะท่านเป็นนักศึกษาวิชาชีพครู ท่านคิดว่าการศึกษามีความสำคัญต่อประเทศอย่างไร จงอธิบาย
     ตอบ   การศึกษาช่วยให้มนุษย์คิดเป็น คิดถูก และสามารถนำความรู้ที่ได้มาพัฒนาประเทศไม่ให้ประเทศอื่นเอาเปรียบ และทำให้ทุกคนตระหนักถึงหน้าที่ของตนเอง

9. แนวคิดพุทธทาสภิกขุ ได้กล่าวว่า การศึกษาเพื่อมนุษย์จะมีโอกาสได้สิ่งที่ดีที่สุด สิ่งที่มนุษย์ควรจะได้โดยการทำลายซึ่งสัญชาตญาณอย่างสัตว์ แล้วมีการประพฤติกระทำอย่างมนุษย์ที่มีจิตใจสูงโดยสมบูรณ์ และสิ่งที่ดีที่สุดตามหลักศาสนาพุทธที่ว่า กินอยู่อย่างพอดี อย่ากินส่วนเกินอย่าใช้ส่วนเกินเพื่อจะให้เป็นไปได้อะไรอีกอันหนึ่งซึ่งสูงสุดเรียกว่า “บรมธรรม” และการศึกษา เพื่อธรรมาธิปไตยและเป็นเรื่องคนมีปัญญา ต้องมีปัญญาแท้จริงสูงสุด เห็นด้วยหรือไม่อย่างไร จงอธิบาย
     ตอบ   เห็นด้วย เพราะการศึกษาทำให้เกิดการพัฒนาทั้งด้านร่างกาย จิตใจ อารมณ์ และสังคม

10. แนวคิดของนักการศึกษาไทยที่ท่านชอบมากที่สุด 1 ท่าน แสดงทัศนะของท่านต่อแนวความคิดการจัดการศึกษาของไทย
    ตอบ   แนวคิดของ ส.ศิวรักษ์  การศึกษาทำให้กระบวนการเล่าเรียนไปสู่การก่ออุปนิสัย และทัศนะตลอดผลที่ได้จากการประกอบอาชีพ นั่นก็คือการศึกษา

เล่าเรื่องตัวเองพอสังเขป

ให้นักศึกษาเล่าเรื่องตัวเองพอสังเขป ดังนี้

1. ปรัชญาชีวิต
ปรัชญาชีวิตขอข้าพเจ้า คือ อดีตปล่อยมันไป ปัจจุบันเริ่มต้นใหม่

2. การศึกษา
-จบชั้นประถมศึกษาจากโรงเรียนบ้านห้วยกลาง
-จบมัธยมศึกษาต้นจากโรงเรียนเมืองนครศรีธรรมราช
-จบมัธยมศึกษาปลายจากโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาภาคใต้
-กำลังศึกษาอยู่มหาวิทยาลัยราชภัฏนครศรีธรรมราช
คณะครุศาสตร์ สาขาคณิตศาสตร์

3. ทำไมจึงอยากเรียนครู
เหตุผลที่ข้าพเจ้าอยากเรียนครู เพราะที่บ้านมีทั้งพ่อและลุงที่เป็นคุณครู และได้เห็นแบบอย่างในการเป็นครูที่ดีมาตลอด จึงชอบและใฝ่ฝันที่อยากจะเป็นคุณครูเหมือนกับพ่อและลุง

4. สิ่งที่อยากทำในอนาคต
เมื่อเรียนจบคณะครุศาสตร์ใน 5 ปีข้างหน้าก็จะเปิดสถาบันกวดวิชา และจะทำธุรกิจส่วนตัว

5.สิ่งที่ชอบ และไม่ชอบ
สิ่งที่ชอบ คือความมีน้ำใจ เป็นมิตรที่ดีต่อกัน
สิ่งที่ไม่ชอบ คือการหลอกลวง อิจฉา และแข่งกันอวดเก่ง